Publicité
Les langues disponibles
Les langues disponibles
bewerking, ter vervanging van de retourkabel van de lasstroom; dit kan gevaarlijk zijn
voor de veiligheid en onbevredigende resultaten geven voor het lassen.
6. LASSEN: BESCHRIJVING VAN DE PROCEDURE
6.1 TIG-lassen
Het TIG-lassen is een lasprocedure die de warmte gebruikt geproduceerd door de
elektrische boog die ontstoken en onderhouden wordt tussen een onsmeltbare elektrode
(Tungsteen) en het te lassen stuk. De Tungsteen elektrode wordt ondersteund door een
toorts die geschikt is om de lasstroom erop over te brengen en de elektrode zelf en het
lasbad te beschermen tegen de atmosferische oxidatie middels een flux van inert gas
(gewoonlijk Argon: Ar 99.5%) dat uit de keramiek sproeier komt (FIG. G).
Voor goede lasoperaties is het noodzakelijk dat men de juiste diameter van elektrode
gebruikt met de juiste stroom, zie tabel (TAB. 3).
Het uitsteken van de elektrode uit de keramiek sproeier bedraagt normaal 2-3mm en kan
8mm bereiken voor hoeklassen.
Het lassen geschiedt wegens het smelten van de boorden van de koppeling. Voor speciaal
voorbereide dunne diktes (tot 1mm ca.) is er geen toevoermateriaal nodig (FIG. H).
Voor grotere diktes zijn er staafjes nodig die dezelfde samenstelling hebben als het
basismateriaal met een adequate diameter, met een geschikte voorbereiding van de
boorden (FIG. I). Voor een goed resultaat van de lasoperaties is het best dat de stukken
zorgvuldig worden schoongemaakt en geen sporen van oxide, oliën, vetten, solventen, enz.
vertonen.
6.1.1 Ontsteking HF en LIFT
Ontsteking HF :
De ontsteking van de elektrische boog geschiedt zonder het contact tussen de elektrode
van tungsteen en het te lassen stuk, middels een vonk gegenereerd door een inrichting
met hoge frequentie. Deze modaliteit van ontsteking heeft geen inclusies van tungsteen
in het lasbad, noch slijtage van de elektrode tot gevolg en biedt een gemakkelijk vertrek in
alle standen van het lassen.
Procedure:
De drukknop toorts indrukken en hierbij de punt van de elektrode naar het stuk brengen (2
- 3mm), wachten op de ontsteking van de boog overgebracht door de impulsen HF en, met
een ontstoken boog, het smeltbad vormen op het stuk en tewerk gaan langs de koppeling.
Ingeval men moeilijkheden ondervindt bij de ontsteking van de boog ondanks het feit dat
de aanwezigheid van gas gegarandeerd is en dat de ontladingen HF zichtbaar zijn, moet
men niet lang aandringen op het onderwerpen van de elektrode aan de werking van de HF,
maar de oppervlakte-integriteit en de vorm van de punt ervan verifiëren, door ze eventueel
naar de slijpsteen te brengen. Op het einde van de cyclus wordt de stroom geannuleerd met
een ingestelde helling van daling.
Ontsteking LIFT :
De ontsteking van de elektrische boog geschiedt door de elektrode van tungsteen te
verwijderen van het te lassen stuk. Deze modaliteit van ontsteking geeft minder elektrisch
uitgestraalde storingen en beperkt tot een minimum de inclusies van tungsteen en de
slijtage van de elektrode.
Procedure:
De punt van de elektrode doen steunen op het stuk, met een lichte druk. De drukknop toorts
helemaal indrukken en de elektrode 2-3mm opheffen met enkele ogenblikken vertraging,
waarbij men de ontsteking van de boog bekomt. De lasmachine verdeelt aanvankelijk een
stroom I
, einde van de cyclus wordt de stroom geannuleerd met een ingestelde helling
LIFT
van daling.
6.1.2 TIG DC-lassen
Het TIG DC-lassen is geschikt voor alle gelegeerde koolstofstaalsoorten en hooggeleerde
koolstofstaalsoorten en zware metalen koper, nikkel, titanium en bijhorende legeringen.
Voor het lassen in TIG DC met elektrode naar de pool (-) wordt gewoonlijk de elektrode met
2% Torium (rood gekleurde strook) gebruikt of de elektrode met 2% Cerium (grijs gekleurde
strook).
Men moet de elektrode van Tungsteen axiaal met de slijpsteen scherpen, zie FIG. L, en
ervoor zorgen dat de punt perfect concentrisch is teneinde afwijkingen van de boog te
voorkomen. Het is van belang het slijpen uit te voeren in de richting van de lengte van de
elektrode, Deze operatie moet regelmatig herhaald worden in functie van het gebruik en de
slijtage van de elektrode ofwel wanneer deze toevallig vervuild, geoxideerd of niet correct
gebruikt wordt. In de modaliteit TIG DC is de werking 2 tijden (2T) en 4 tijden (4T) mogelijk.
6.1.3 TIG AC-lassen
Dit type van lassen staat toe te lassen op metalen zoals aluminium en magnesium die op
hun oppervlakken een beschermende en isolerende oxide vormen. Door de polariteit van
de lasstroom om te keren, slaagt men erin de oppervlaktelaag van de oxide te "breken"
middels een mechanisme genoemd "ionische verzanding ". De spanning is afwisselend
positief (EP) en negatief (EN) op de elektrode van tungsteen. Tijdens de tijd EP wordt de
oxide verwijderd van het oppervlak ("schoonmaak" of "afbranden") en staat hierbij de
vorming van het bad toe. Tijdens de tijd EN geschiedt de maximum thermische toevoer
naar het stuk waarbij het lassen mogelijk is. De mogelijkheid om de parameter balance te
veranderen in AC staat toe de tijd van de stroom EP tot een minimum te beperken en maakt
hierbij snelle lasoperaties mogelijk.
Grotere waarden van balance staan snellere lasoperaties toe, een grotere penetratie, een
meer geconcentreerde boog, een nauwer lasbad, en een beperkte verwarming van de
elektrode. Kleinere waarden staan een grotere schoonmaak van het stuk toe. Een te lage
waarde van balance gebruiken heeft een verbreding van de boog van het gedeoxideerd
gedeelte tot gevolg, een verhitting van de elektrode met een bijhorende vorming van een
sfeer op de punt en een bemoeilijking van de ontsteking en van de richtbaarheid van de
boog. Een excessieve waarde van balance gebruiken heeft een "vuil" lasbad met donkere
inclusies tot gevolg.
De tabel (TAB. 4) vat de effecten van verandering van de parameters in het AC-lassen
samen.
In de modaliteit TIG AC is de werking 2 tijden (2T) en 4 tijden (4T) mogelijk.
Ook de instructies m.b.t. de lasprocedure zijn geldig.
In de tabel (TAB. 3) zijn de indicatieve gegevens aangeduid voor het lassen op aluminium;
het meest geschikte type van elektrode is de elektrode van pure tungsteen (strook met
groene kleur).
6.1.4 Procedure
- De lasstroom regelen aan de gewenste waarde middels de knop; eventueel aanpassen
tijdens het lassen aan de nodige reële thermische toevoer.
- Drukken op de drukknop toorts en hierbij de correcte gasflux uit de toorts controleren;
indien nodig, de tijd van pre-gas en van post-gas ijken; deze tijden moeten geregeld
worden in functie van de bedrijfsomstandigheden, in het bijzonder de vertraging van
het post-gas moet zodanig zijn dat het op het einde van het lassen de koeling van de
elektrode en van het bad toestaat zonder dat deze in contact komen met de atmosfeer
(oxideringen en vervuilingen).
Modaliteit TIG met sequens 2T:
- Wanneer men de drukknop toorts (P.T.) volledig indrukt, doet dit de boog ontsteken met
een stroom I
. Vervolgens vermeerdert de stroom volgens de functie STARTHELLING
START
tot aan de waarde van de lasstroom.
- Om het lassen te onderbreken de drukknop van de toorts loslaten en hierbij plaats
maken voor de stapsgewijze annulering van de stroom (indien de functie EINDHELLING
is ingevoerd) of voor de onmiddellijke uitdoving van de boog bij het daarop volgende
post-gas.
Modaliteit TIG met sequens 4T:
- De eerste druk van de drukknop doet de boog ontsteken met een stroom I
loslaten van de drukknop vermeerdert de stroom volgens de functie BEGINHELLING
tot aan de waarde van de lasstroom; deze waarde wordt behouden ook met losgelaten
drukknop. Wanneer men de opnieuw drukt op de drukknop, vermindert de stroom
volgens de functie EINDHELLING tot aan I
loslaten van de drukknop die de lascyclus beëindigt en hierbij de periode van post-gas
begint. Integendeel, indien men tijdens de functie EINDHELLING de drukknop loslaat,
stopt de lascyclus onmiddellijk en begint de periode van post-gas.
Modaliteit TIG met sequens 4T en BI-LEVEL:
- De eerste druk van de drukknop doet de boog ontsteken met een stroom I
loslaten van de drukknop vermeerdert de stroom volgens de functie BEGINHELLING
tot aan de waarde van de lasstroom; deze waarde wordt behouden ook met losgelaten
drukknop. Bij iedere volgende druk van de drukknop (de tijd die verstrijkt tussen druk en
loslaten moet van korte duur zijn) zal de stroom variëren tussen de waarde ingesteld in
de parameter BI-LEVEL I
en de waarde van de hoofdstroom I
1
- Wanneer men de drukknop ingedrukt houdt gedurende lange tijd, vermindert de stroom
volgens de functie EINDHELLING tot aan I
loslaten van de drukknop die de lascyclus beëindigt en hierbij de periode van post-gas
begint. Daarentegen, indien men tijdens de functie EINDHELLING de drukknop loslaat,
eindigt de lascyclus onmiddellijk en begint de periode van post-gas (FIG.M).
6.2 MMA-LASSEN
- De, op de verpakking van de gebruikte elektroden vermelde instructies moeten in ieder
geval worden geraadpleegd.
- De lasstroom wordt afhankelijk van de doorsnede van de gebruikte elektrode en het
gewenste type lasverbinding ingesteld; als richtlijn gelden de volgende stroomwaarden
voor de gebruikte elektrodendiktes:
Ø Elektrode (mm)
1.6
2
2.5
3.2
4
5
6
- Er dient rekening mee te worden gehouden dat bij overeenkomstige elektrodendiktes
hoge stroomwaarden zullen worden gebruikt voor horizontaal lassen, terwijl voor het
vertikale of boven het hoofd lassen lagere stroomwaarden zullen worden gebruikt.
- De mechanische karakteristieken van de gelaste koppeling worden bepaald, niet alleen
door de gekozen intensiteit van stroom, maar ook door andere parameters van het lassen
zoals de lengte van de boog, de snelheid en de stand van uitvoering, de diameter en de
kwaliteit van de elektroden (voor een correcte bewaring moet men de elektroden uit de
buurt van vochtigheid houden beschermd door speciale verpakkingen of containers).
- De karakteristieken van de lasmachine hangen ook af van de waarde van ARC-FORCE
(dynamisch gedrag) van de lasmachine. Deze parameter kan ingesteld worden vanop het
paneel, ofwel met de afstandsbediening met 2 potentiometers.
- Men merkt hierbij op dat hoge waarden van ARC-FORCE een grotere penetratie geven
en het lassen mogelijk maken in gelijk welke stand typisch met basische elektroden; lage
waarden van ARC-FORCE maken een zachtere boog zonder spatten mogelijk typisch met
rutiel elektroden. De lasmachine is bovendien uitgerust met inrichtingen HOT START en
ANTI STICK die gemakkelijke vertrekken en afwezigheid van vastlijmen van de elektrode
aan het stuk garanderen.
6.2.1 Werkwijze
- Met de laskap VOOR HET GEZICHT, de punt van de elektrode over het te lassen stuk
bewegen en daarbij 11n beweging makend alsof u een lucifer aansteekt; dit is de meest
correcte methode om de boog te trekken.
LET OP!: NIET MET DE ELEKTRODE OP HET STUK SLAAN; de mogelijkheid bestaat dat u de
bekleding beschadigt waardoor het trekken van de boog wordt bemoeilijkt.
- Zodra de boog is getrokken moet een afstand overeenkomstig de dikte van de
gebruikte elektrode in acht worden genomen, en tijdens het lassen moet deze afstand
zo goed mogelijk worden gehandhaafd; onthoud dat de hoek van de elektrode in de
beweegrichting ongeveer 20-30 graden dient te bedragen.
- Op het eind van de lasnaad, de punt van de elektrode, ten opzichte van de beweegrichting,
een weinig terugtrekken tot boven het kratertje, om deze te vullen, vervolgens de
elektrode snel uit het smeltbad trekken om de boog te onderbreken (VOORBEELDEN
VAN LASNADEN - FIG. N)
7. ONDERHOUD
OPGELET! VOORDAT MEN DE ONDERHOUDSOPERATIES UITVOERT, MOET
MEN VERIFIËREN OF DE LASMACHINE UITGESCHAKELD IS EN LOSGEKOPPELD
IS VAN HET VOEDINGSNET.
7.1 GEWOON ONDERHOUD
DE OPERATIES VAN GEWOON ONDERHOUD KUNNEN UITGEVOERD WORDEN DOOR DE
OPERATOR.
7.1.1 Toorts
- Vermijden de toorts en haar kabel te doen steunen op warme stukken; dit zou het
smelten van de isolerende materialen kunnen veroorzaken en bijgevolg de toorts snel
buiten werking stellen.
- Regelmatig de dichting van de leiding en de gasaansluitingen controleren.
- De tang elektrodenhouder, de boorhouder tanghouder zorgvuldig koppelen aan de
diameter van de gekozen elektrode teneinde oververhittingen, een slechte verspreiding
van het gas en een bijhorende slechte werking te voorkomen.
- Minstens een keer per dag de staat van slijtage en de correcte montage van de
eindgedeelten van de toorts controleren: sproeier, elektrode, tang elektrodeklemmer,
gasverspreider.
7.2 BUITENGEWOON ONDERHOUD
DE OPERATIES VAN BUITENGEWOON ONDERHOUD MOETEN UITSLUITEND
UITGEVOERD WORDEN DOOR ERVAREN OF GESCHOOLD PERSONEEL OP HET GEBIED
VAN ELEKTRONICA-MECHANICA EN OVEREENKOMSTIG DE TECHNISCHE NORM IEC/EN
60974-4.
OPGELET! VOORDAT MEN DE PANELEN VAN DE LASMACHINE WEGNEEMT
EN NAAR DE BINNENKANT ERVAN GAAT, MOET MEN CONTROLEREN OF DE
LASMACHINE UITGESCHAKELD IS EN LOSGEKOPPELD IS VAN HET VOEDINGSNET.
Eventuele controles uitgevoerd onder spanning aan de binnenkant van de lasmachine
kunnen zware elektroshocks veroorzaken gegenereerd door een rechtstreeks contact
- 48 -
START
. Deze laatste wordt behouden tot aan het
END
START
.
2
. Deze laatste wordt behouden tot aan het
END
Lasstroom (A)
Min.
Max.
25
50
40
80
60
110
80
160
120
200
150
280
200
350
. Bij het
. Bij het
Publicité
