pol
urządzenia wyposażono w termostat. Norma DVS 2208 cz. 1 wymaga dodat-
kowo, by stabilizacja temperatury była nie gorsza niż 3°C. Taka dokładność
nie jest do uzyskania przy pomocy termoregulatora mechanicznego. Dlatego
urządzenia posiadające na stałe ustawioną temperaturę lub posiadające termo-
regulator mechaniczny nie mogą być stosowane przy zgrzewaniu, gdzie wyma-
gane jest zachowanie normy DVS 2207.
Wszystkie zgrzewarki doczołowe REMS'a posiadaja możliwość regulacji tempe-
ratury. Zgrzewarki doczołowe są oznaczone na tabliczce znamionowej w nastę-
pujący sposób:
np. REMS SSG 180 EE: E = ustawialna temperatura, E = termoregulator elek-
troniczny. Termoregulator elektroniczny reguluje temperaturę z tolerancją ±
1°C, czyli dla ustawionej temperatury 210°C (temperatura zgrzewania poliety-
lenu) będzie ona oscylowała między 209°C a 211°C.
2.5. Rozgrzewanie
Przewód zasilający zgrzewarki podłącza się do gniazda znajdującego się na
tylnej ścianie obudowy struga. Jeżeli wychodzący stamtąd przewód zasilający
jest podłączony do sieci, to maszyna jest gotowa do pracy, a element grzejny
zaczyna się rozgrzewać.Palą się lampki kontrolne: czerwona-sieciowa (24) i
zielona- temperatury (25). Urządzenie rozgrzewa się około 10 minut. Po osią-
gnięciu temperatury znamionowej wbudowany termoregulator rozłącza zasi-
lanie elementu grzejnego. Czerwona lampka kontrolna pali się nadal. Zadzia-
łanie elektronicznego regulatora temperatury (EE), który w sposób ciągły załącza
i odłącza dopływ, prądu, sygnalizuje pulsująca zielona lampka kontrolna. Po
odczekaniu kolejnych 10 minut (wymóg normy DVS 2207 cz. 1) można rozpo-
cząć zgrzewanie.
2.6. Wybór temperatury zgrzewania
Temperatura zgrzewarki ustawiona jest wstępnie na wartość 210°C. Jest to
temperatura zgrzewania rur z polietylenu wysokociśnieniowego. Zależnie od
materiału rury, jak również od grubości jej ścianek może okazać się konieczna
zmiana temperatury zgrzewania. Należy tutaj uwzględnić informacje produ-
centa rur lub kształtek. Rys. 5 zawiera wykres obrazujący zależność koniecznej
temperatury od grubości ścianek rury. Zasadą jest, że cieńsza ścianka wymaga
wyższej temperatury, a grubsza - niższej (norma DVS 2207 cz. 1). Na wybór
temperatury wpływają również czynniki zewnętrzne (lato/zima). Dlatego zaleca
się kontrolę temperatury elementu grzejnego przy pomocy elektronicznego
przyrządu do pomiaru temperatury powierzchni. W razie konieczności zmienia
się temperaturę zgrzewania przy pomocy pokrętła termoregulatora (26). Należy
uwzględnić fakt, że zgrzewarka może być użyta dopiero po 10 minutach od
osiągnięcia temperatury znamionowej.
3. Praca
3.1. Opis działania
Podczas zgrzewania doczołowego końce rur zostają wstępnie dopasowane
przez dociśnięcie do elementu grzejnego. Po dopasowaniu następuje rozgrzanie
końców rur do temperatury zgrzewania przy niewielkim nacisku. Po odsunięciu
elementu grzejnego następuje złączenie rur pod ciśnieniem (rys. 6).
3.2. Przygotowanie do zgrzewania
Jeżeli pracuje się na wolnym powietrzu, należy zapewnić takie warunki na
miejscu pracy, by zgrzewane miejsce nie było narażone na działanie czynników
atmosferycznych. Podczas opadów lub przy silnym promieniowaniu słonecznym
należy zgrzewanne miejsce osłonić, w szczególnych przypadkach ustawić
nomiot. Aby uchronić miejsce zgrzewania przed zbyt szybkim schłodzeniem
przez przeciąg zaleca się zamknięcie nie zgrzewanych końcow rur. Rury znie-
kształcone należy przed rozpoczęciem zgrzewania ostrożnie doprowadzić do
prawidłowego kształtu przez lekkie ogrzanie dmuchawą. Należy zgrzewać tylko
rury z takiego samego materiału i o identycznych grubościach ścianek.Rury
przycina się obcinakiem do rur REMS RAS (patrz 1.1.).
3.3. Mocowanie rur
Cztery zależne od średnicy rur wkładki redukcyjne zacisku (27) należy włożyć
w zaciski mocujące (19) w taki sposób, by zagięta strona wkładki skierowana
była do środka. Wkładki mocuje się śrubami sześciokątnymi (28) za pomocą
klucza będącego na wyposażeniu maszyny. Analogicznie montuje się śrubami
sześciokątnymi (28) dwie wkładki redukcyjne (29) na podstawach (30). Rury
lub kształtki należy przed mocowaniem wyprostować. Długie rury można w
razie potrzeby podeprzeć urządzeniem REMS Herkules (patrz 1.1.). Moco-
wanie bardzo krótkich rur wymaga przesunięcia podstawy (30) lub jej obró-
cenia o 180°. W tym cellu należy zwolnić uchwyt zacisku (31) i przesunąć
podstawę wzgl. unieść cięgło (32) i obrócić podstawę wokół osi uchwytu zacisku
(31). Końce rur powinny wystawać z wkładek lub zacisków mocujących na ok.
10 – 20 mm do środka, gdyż muszą być zestrugane.
Rury oraz kształtki muszą być zamocowane płasko-równolegle, tzn. ścianki rur
muszą się schodzić. Jeżeli tak nie jest, należy zwolnić zacisk mocujący i rurę
dopasować, a nawet obrócić. Jeżeli taka korekta nie da pozytywnego rezul-
tatu, należy wyregulować zacisk mocujący. W tym celu należy poluźnić śruby
mocujące (33) i zamocować jedną rurę w obu zaciskach mocujących. Jeżeli
rura nie leży równo w obu zaciskach i na obu podstawach, należy wycentrować
obydwa zaciski mocujące przez opukiwanie z boków. Na końcu, przy nadal
zamocowanej rurze, przyciąga się śruby mocujące (33).
Zaciski mocujące powinny silnie opasywać rurę. Jeżeli tak nie jest, należy prze-
stawić nakrętkę mocującą (34) na mimośrodzie mocującym (35) w takie poło-
żenie, by zamknięcie dźwigni mocującej (36) wymagało użycia pewnej siły.
3.4. Struganie końców rur
Bezpośrednio przed zgrzewaniem należy równo zestrugać końce rur. W tym
celu należy przechylić strug elektryczny w położenie robocze i włączyć przy-
ciskiem znajdującym się w uchwycie (20). Podczas pracy struga należy doci-
skać koniec rury do tarcz struga przy pomocy dźwigni dociskającej (7). Strugać
należy tak długo, aż po obu stronach struga nie pojawią się równe wióry. Teraz
przy nadal pracującym strugu należy powoli zmniejszać nacisk dźwigni (7), aby
na zestruganych ściankach nie powstały nierówności. Po odchyleniu struga
łaczy się obie rury i sprawdza ich czołowe przyleganie i ewentualne przesu-
nięcie osiowe. Planowane powierzchnie pod ciśnieniem dopasowania nie
powinny wykazywać szpar większych aniżeli podane w tabeli na rys. 7. Prze-
sunięcie osiowe obydwu rur nie może przekraczać 10% grubości ścianki rury.
Obrobione powierzchnie nie mogą być już dotykane przed zgrzewaniem.
Jeżeli podczas strugania rura lub kształka po jednej stronie jest już wystarcza-
jąco zestrugana, należy przestawić ogranicznik ruchu (w dolnej części obudowy
struga) w tę stronę. Umożliwia to struganie rury lub kształtki tylko po stronie
przeciwnej.
3.5. Kolejne etapy zgrzewania czołowego
Zgrzewanie czołowe polega na rozgrzaniu powierzchni łączonych przy pomocy
elementu grzejnego do temperatury zgrzewania i - po usunięciu elementu grzej-
nego - zgrzaniu powierzchni. Przed każdym zgrzewaniem należy skontrolować
temperaturę w obszarze pracy. W szczególnych przypadkach może okazać
się konieczna zmiana temperatury, jak opisano w punkcie 2.6. Należy również
każdorazowo przed zgrzewaniem oczyścić element grzejny przy pomocy nie
strzępiącego się papieru lub szmatki nasączonej spirytusem. Należy zwrócić
szczególną uwagę, by na elemencie grzejnym nie pozostały resztki tworzywa
sztucznego. Podczas czyszczenia należy uważać, by nie uszkodzić warstwy
teflonowej pokrywającej element grzejny.
Etapy zgrzewania przedstawia rys. 8.
3.5.1. Dopasowanie
Podczas dopasowania zgrzewane końce rur są dociskane do elementu grzej-
nego do momentu utworzenia się na rurach progu na obwodzie. Ciśnienie
dopasowania powinno wynosić 0,15 N/mm² (wg normy DVS 2207 cz. 1).
Siłę dociskającą rury należy obliczyć, gdyż jej wartość zależy od grubości
ścianek rur przy zadanym ciśnieniu 0,15 N/mm². Wartość siły jest iloczynem
ciśnienia dopasowania p oraz powierzchni przekroju rury A (F = p · A). Oznacza
to, że przy stałym ciśnieniu siła dociskająca jest wprost proporcjomnalna do
wielkości łączonych powierzchni. I tak, dla rury Ø 110 mm, PN 3,2 (s = 3,5 mm)
powierzchnia wynosi 1170 mm², co daje ze wzoru żądaną wielkość siły docisku
F = 0,15 N/mm² · 1170 mm² = 175 N. Na każdej maszynie zamocowana jest
tabela podająca wartości sił dla różnych rur. Rysunki 10 – 13 pokazują tabele
dla maszyn REMS SSM 160 R, REMS SSM 160 K, REMS SSM 250 K, REMS
SSM 315 RF. Z tabeli (Rys. 9 i 16) należy odczytać konieczną wartość siły
docisku i użyć takiej siły przy pomocy dźwigni obrotowej (7). Przy dociskaniu
łączonych powierzchni wskaźnik (38) pokaże rzeczywistą siłę nacisku.
Przed rozpoczęciem zgrzewania należy sprawdzić, czy zaciski mocujące trzy-
mają rury wystarczająco mocno, by nie przesunęły się one pod wpływem odpo-
wiedniego docisku. W tym celu należy zestawić rury „na zimno" i docisnąć je
na próbę przy pomocy dźwigni obrotowej (7) siłą nie mniejszą niż konieczna.
Jeżeli rury nie są należycie zamocowane, należy odpowiednio ustawić nakrętki
mocujące (34) – (patrz pkt. 3.3).
Dopasowanie uznaje się za zakończone, gdy na całych obwodach rur utworzą
się progi o wysokości nie mniejszej niż podana w drugiej kolumnie tabeli z rys.
14.
3.5.2. Rozgrzewanie
Podczas rozgrzewania oba końce rur dotykają elementu grzejnego, lecz nie
są dociskane. Czas rozgrzewania podany jest w trzeciej kolumnie tabeli z rys.
14. Podczas rozgrzewania dostarczane ciepło doprowadza końce rur do tempe-
ratury zgrzewania.
3.5.3. Dosuwanie
Po zakończeniu rozgrzewania należy odsunąć łączone powierzchnie od elementu
grzejnego, a jego samego odchylić. Następnie należy zbliżyć obie powierzchnie
do siebie w taki sposób, by w momencie zetknięcia prędkość dosuwania zmalała
do zera. Czas dosuwania nie może przekroczyć wartości podanych w czwartej
kolumnie tabeli z rys. 14, gdyż w przeciwnym razie zgrzewane powierzchnie
ostygną w niedopuszczalnym stopniu.
3.5.4. Łączenie
Po zetknięciu się powierzchni należy równomiernie zwiększać siłę docisku, aż
do uzyskania żądanego ciśnienia łączenia wynoszącego 0,15 N/mm². Takie
ciśnienie powinno być utrzymywane przez cały czas stygnięcia (piąta kolumma
w tabeli z rys. 14). Przez czas stygnięcia utrzymuje się siłę docisku na stałym
poziomie, blokując dźwignię dociskającą dźwignią zaciskową (39). Wielkość
siły docisku należy odczytać – jak opisano w punkcie 3.5.1 – z tabel na rysunka
9 – 16. Po dociśnięciu musi utworzyć się podwójny próg na całym obwodzie
złączonych rur.Jego wygląd może służyć za pierwszy wskaźnik równomier-
ności zgrzewu. Wielkość K progu (rys. 15) musi być na całym obwodzie większa
od zera, czyli próg powinien w każdym miejscu wystawać ponad płaszczyznę
rury.
3.5.5. Zwolnienie mocowania
Po ostygnięciu zgrzewu należy najpierw otworzyć dźwignię zaciskową (39),
przy czym dźwignię dociskającą (7) należy cały czas trzymać, by siła dociska-
jąca rury malała powoli. Następnie otwiera się dźwignia mocująca (36) i zgrzane
rury mogą zostać wyjęte z maszyny. Nie należy przyspieszać procesu chło-
dzenia przy pomocy wody, strumienia zimnego powietrza itp. Informacje doty-
czące obciążalności można odczytać z danych producenta rur i kształtek.
pol