Το τηλεσκόπιό σας έχει μια λεγόμενη ψπαρα-γαλαξιακή συναρμολόγη-
ση" (επίσης ισημερινή συναρμολόγηση). Αυτή ξεχωρίζει μέσω των δύο
καθέτων ο ένας στον άλλο περιστρεφόμενων αξόνων (απεικ. 16, α+β)
Ωστόσο ο λεγόμενος άξονας συντεταγμένης (επίσης ΑΣ ή ωριαίος
άξονας) (απεικ. 16, β) πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένος παράλληλα
στον πολικό άξονα της γης (απεικ. 26, γ). Περί της σωστής εστίασης
στο ύψους του πόλου θα πληροφορηθείτε στο τμήμα II – 4. (Χειρισμός
– Εστίαση).
Με βοήθεια του άξονα απόκλισης (επίσης ΑΑ ή άξονας ανύψωσης)
(απεικ. 16, α) ρυθμίζετε το ύψος ενός ουράνιου αντικειμένου σε
σχέση με τον ουράνιο ισημερινό (απεικ. 26, δ). Προς τούτο παίρνετε
τη συντεταγμένη απόκλισης ενός ουράνιου αντικειμένου από έναν
αστρονομικό χάρτη ή ανακαλύπτετε ο ίδιος αντικείμενα.
Με τη χειροκίνητη ενεργοποίηση του άξονα συντεταγμένης μέσω της
εύκαμπτης ατράκτου (απεικ. 1, 15) εξαλείφετε διαρκώς τη γήινη
περιστροφή στην αντίθετη κατεύθυνση. Έτσι παραμένει το επιλεχθέν
(= τεθειμένο) αντικείμενο πάντα στο οπτικό πεδίο του προσοφθαλμίου
φακού.
Επειδή πρέπει να κινηθεί έτσι ο άξονας συντεταγμένης διαρκώς μέσω
της εύκαμπτης ατράκτου ελεγμένα, θα ήταν επίσης σκόπιμη μια ηλε-
κτρική ιχνηλάτηση (μηχανισμός διαθέσιμος – βλ. εξαρτήματα: συναρ-
μολόγηση).
2. Τοποθέτηση:
Επειδή μπορεί ενοχλητικά φώτα (λάμπες, φανοστάτες) να επηρεάσουν
σημαντικά την ευκρίνεια λεπτομέρειας της εικόνας τηλεσκοπίου, είναι
για πολλές παρατηρήσεις μια σκοτεινή θέση πολύ σημαντική.
Αν πάτε νύχτα από ένα φωτεινό χώρο στο ύπαιθρο θα πρέπει πρώτα
να συνηθίσουν τα μάτιά σας στο σκοτάδι. Μετά από περ. 20 λεπτά
μπορείτε να αρχίσετε με την παρατήρηση των άστρων.
Μην παρατηρείτε από κλειστούς χώρους και τοποθετήστε το τηλεσκό-
πιό σας με τα αξεσουάρ περ. 30 λεπτά πριν την έναρξη της παρατή-
ρησης στη θέση του, για να εξασφαλιστεί μια εξίσωση θερμοκρασίας
στον εντοπιστή.
Παραπέρα θα πρέπει να δώσετε προσοχή, να τεθεί αυτό το τηλεσκό-
πιο πάνω σ' ένα ισόγειο, στερεό υπέδαφος.
3. Ισορροπία
Το τηλεσκόπιό σας πρέπει να εξισορροπίζεται πριν την παρατήρηση.
Αυτό σημαίνει, ο άξονας απόκλισης και ο άξονας συντεταγμένης ρυθ-
μίζονται για μία ευκολοκίνητη και ακριβή λειτουργία.
Ο άξονας συντεταγμένης εξισορροπείται, εφόσον ξεβιδώσετε τον
κοχλία σταθεροποίησης (απεικ. 16, Θ) και γείρετε τη ράβδο βάρους
σε μία οριζόντια θέση. Μεταθέστε τώρα το αντίβαρο (απεικ. 16, H)
επάνω στη ράβδο, έως να παραμείνουν ο εντοπιστής και το αντίβαρο
σ' αυτή την οριζόντια θέση. Βιδώστε πάλι τον κοχλία σταθεροποίησης
(απεικ. 16, Θ) του άξονα συντεταγμένης. Ο άξονας απόκλισης εξισορ-
ροπείται, εφόσον ξεβιδώσετε τον κοχλία σταθεροποίησης (απεικ. 16,
Δ) του άξονα απόκλισης. Ακολούθως ξεβιδώνετε τον κοχλία του στη-
ρίγματος εντοπιστή (απεικ. 16, Α) και μεταθέτετε τον εντοπιστή έτσι,
ώστε να παραμείνει και αυτός σε μία οριζόντια θέση. Μην ξεχάσετε
να ξαναβιδώσετε τον κοχλία του στηρίγματος εντοπιστή και τον κοχλία
σταθεροποίησης του άξονα απόκλισης.
4. Εστίαση:
Εστιάζετε τον άξονα του γεωγραφικού πλάτους (απεικ. 16, ΣΤ) (ύψος
πόλου), ξεβιδώνοντας τον κοχλία σταθεροποίησης (απεικ. 18, X) και
ρυθμίζοντας ανάλογα το ύψος του πόλου με τον ρυθμιστικό κοχλία
(απεικ. 18, Y).
Ο αριθμός στον οποίο θα ρυθμίσετε τον άξονα κρίνεται από το
γεωγραφικό πλάτος της τοποθεσίας σας (π.χ. Μόναχο 48Γ, Αμβούργο
53Γ).
Μην ξεχάσετε να ξανασφίξετε τον κοχλία σταθεροποίησης.
Ακολούθως ρυθμίζετε τον άξονα απόκλισης (απεικ. 16, Γ), μέσω
λασκαρίσματος και σφιξίματος του κοχλία σταθεροποίησης (απεικ. 16,
Δ) στις 90Γ. Ο εντοπιστής τηλεσκοπίου είναι τώρα ευθυγραμμισμένος
παράλληλα στο γήινο άξονα. Αυτό το λέει κανείς πολική ευθυγράμμι-
ση.
i
ΣΥΜΒΟΥΛΗ:
Το γεωγραφικό πλάτος της ακριβής σας τοποθεσίας
παρατήρησης βρίσκεται πάντα σ' έναν άτλαντα στο
δεξιό ή αριστερό περιθώριο ενός χάρτη. Πληροφορίες
λαμβάνετε εκτός αυτού στη δημοτική διοίκηση, στην
υπηρεσία κτηματολογίου ή ακόμη στο Διαδίκτυο: Εκεί
π.χ. στη www.heavens-above.com. Εκεί δύνασθε στο
ψAnonymous user > Select" να διαλέξετε τη χώρα
σας? τότε παρουσιάζονται τα στοιχεία.
5. Πολική Ευθυγράμμιση:
Ευθυγραμμίστε το τηλεσκόπιο με το στόμιο εντοπιστή μπροστά στην
κατεύθυνση του βορρά. Προς τούτο ξεβιδώνετε τον κοχλία ασφάλισης
(απεικ. 19). Τώρα μπορείτε να στρέψετε τον εντοπιστή τηλεσκοπίου
ευθυγραμμίζοντας ακριβώς προς το βορρά. Πάρτε ενδεχομένως τη
βοήθεια μιας πυξίδας. Κατόπιν σφίγγετε πάλι τον κοχλία ασφάλισης.
Ελέγξτε αν το τηλεσκόπιό σας είναι έτσι όπως φαίνεται στην απεικ. 28
στημένο. Το αντίβαρο (απεικ. 28, X) δείχνει προς το έδαφος και
σχηματίζει έτσι μαζί με τον εντοπιστή έναν κάθετο άξονα.
Σ' αυτή τη θέση βλέπετε διαμέσω του σκοπευτικού οργάνου την πολική
περιοχή με τον πολικό αστέρα. Ο πολικός αστέρας είναι το φωτεινότε-
ρο αντικείμενο σ' αυτή την περιοχή. (απεικ. 27)
Αυτός θα πρέπει τότε να φαίνεται και στο κέντρο του οπτικού πεδίου
του προσοφθαλμίου φακού (f=20 χιλ.). Η πολική ευθυγράμμιση έχει
επιτευχθεί. Αυτό το στήσιμο απαιτεί λίγο υπομονή, σάς ανταμείβει
όμως κατά την αναζήτηση μέσω ουράνιων συντεταγμένων με τη δυνα-
τότητα μιας καλής τοποθέτησης.
Σ' αυτή την πολική ευθυγράμμιση θα πρέπει να βρίσκονται οι αρχικοί
κύκλοι (κλίμακες) του άξονα απόκλισης (απεικ. 29) στο ψ9" (= 90Γ) και
του άξονα συντεταγμένης (απεικ. 30) στο ψ0" (= 0 ώρες).
Ενδεχομένως πρέπει να περιστρέψετε και τις δύο κλίμακες προσεκτικά
στις ανάλογες τιμές (ευθυγραμμισμένες κάθε φορά στα βέλη).
Έτσι μπορείτε να δείτε αντικείμενα στον ουρανό με τη βοήθεια του
μερικού κύκλου (κλίμακες) (δείτε επίσης 3.1. Δυνατά αντικείμενα
παρατήρησης).
6. Ερευνητής
Στο τηλεσκόπιό σας έχει πλέον γίνει η βασική ευθυγράμμιση και οι
βασικές ρυθμίσεις.
Προκειμένου να επιτύχετε μια άνετη θέση παρατήρησης, ξεβιδώστε
προσεκτικά τις βίδες της βάσης του σωλήνα (εικ. 9, X), έτσι ώστε να
μπορείτε να περιστρέψετε το σωλήνα του τηλεσκοπίου. Φέρτε τον
προσοφθάλμιο και το ερευνητή LED σε μια θέση που σας εξασφαλίζει
άνετη παρακολούθηση.
Η ευθυγράμμιση ακριβείας γίνεται με τη βοήθεια του σκοπεύτρου.
Κοιτάξτε μέσα από τον ερευνητή και προσπαθήστε να καλύψετε τον
πολικό αστέρα (εικ. 27) με το φωτεινό σημείο (εικ. 15). Για τη ρύθμιση
ακριβείας (εικ. 16, K) θα σας βοηθήσει ο άξονας ωρών (εικ. 16, b),
καθώς και ο άξονας (εικ. 16, E) του άξονα κλίσης (εικ. 16, a).
7. Παρατήρηση
Αφού ρυθμίσετε τον πολικό αστέρα στο ερευνητή LED, θα τον ανα-
γνωρίσετε στο τηλεσκόπιο κοιτώντας μέσα από τον προσοφθάλμιο.
Αν χρειαστεί θα μπορούσατε τώρα με τη βοήθεια της εύκαμπτης
ατράκτου να ευθυγραμμίσετε με υψηλότερη ακρίβεια τον αστέρα,
καθώς επίσης να καταπιάνεστε με τη ρύθμιση της ευκρίνειας εικόνας
στο δακτύλιο νεταρίσματος αντικειμένου (7).
Παραπέρα είσαστε τώρα σε θέση μέσω μιας αλλαγής προσοφθαλμίου
φακού (μικρότερη εστιακή απόσταση) να ρυθμίσετε μια υψηλότερη
μεγέθυνση. Παρακαλώ λάβετε υπόψη σας, ότι η μεγέθυνση των
άστρων είναι ελάχιστα αντιληπτή.
- 60 -