3. Kleine telescoop-woordenlijst
Wat betekent eigenlijk...
Barlow-lens:
Met de Barlow-lens, vernoemd naar de uitvin-
der ervan Peter Barlow (Brits wiskundige en
natuurkundige, 1776-1862), kan de brandpunt-
safstand van een telescoop worden vergroot.
Al naar gelang het gebruikte soort lens is een
verdubbeling of zelfs een verdrievoudiging van
de brandpuntsafstand mogelijk. Daardoor wordt
vanzelf ook een grotere vergroting bereikt. Zie
ook „Oculair".
Brandpuntsafstand:
Alle dingen, die via een optisch systeem (met
een lens) een object vergroten, hebben een
bepaalde brandpuntsafstand. We verstaan
hieronder de weg die het licht van de lens tot
het brandpunt aflegt. Het brandpunt wordt ook
wel de focus genoemd. In de focus is het beeld
scherp. In een telescoop worden de brandpunt-
safstanden van de kijker en van het oculair ge-
combineerd.
Lens:
De lens buigt het binnenvallende licht zo om,
dat er na een bepaalde afstand (de brandpunt-
safstand) in het brandpunt een scherp beeld
ontstaat.
Oculair:
Een oculair is een naar je oog toe gericht sys-
teem van één of meer lenzen. Het oculair neemt
het in het brandpunt van een lens optredende
scherpe beeld over en vergroot het nog eens uit.
Om de vergroting te berekenen kun je een een-
voudige rekenformule gebruiken:
Brandpuntsafstand van de verrekijker : brand-
puntsafstand van het oculair = de vergrotings-
factor
Je ziet: Bij een telescoop is de vergroting zowel
afhankelijk van de brandpuntsafstand van het
oculair als van de brandpuntsafstand van de
telescoopbuis zelf.
Als je nu een oculair met 20 mm brandpuntsaf-
stand en een telescoopbuis met 600 mm brand-
puntsafstand neemt, krijg je aan de hand van de
rekenformule de volgende vergroting:
600 mm : 20 mm = 30-voudige vergroting
Omkeerlens:
De omkeerlens wordt voor het oculair in de
oculairbuis van de telescoop gezet. Door de
geïntegreerde lens kan ze de vergroting van het
oculair nog eens extra verbeteren (meestal 1,5
keer).
Het beeld wordt – zoals de naam al zegt – door
een omkeerlens omgekeerd, zodat het rechtop
staand en zelfs niet-gespiegeld is.
Vergroting:
De vergroting is het verschil tussen het beeld
met het blote oog en het beeld door een vergro-
tingsinstrument (bijv. een telescoop). De waar-
neming met het blote oog staat gelijk aan 1. Als
je nu een telescoop met een 30-voudige vergro-
tingsfactor hebt, dan zie je het object door de
telescoop 30 keer zo groot als met je ogen. Zie
ook „Oculair".
Zenitspiegel:
Een spiegel die de lichtstraal in een rechte hoek
ombuigt. Bij een rechte telescoop wordt hier-
mee de observatiestand gecorrigeerd, zodat je
gemakkelijk van boven in het oculair kunt kijken.
Het beeld dat de zenitspiegel doorgeeft is welis-
waar rechtopstaand, maar gespiegeld.
NL
51